شبهایی که به نام شب قدر موسوم اند، شاهد برگزاری مراسم احیاء از سوی مساجد و حسینه و ... می باشیم که هر یک مقید به انجام مراسم دعا و نیایش از پاسی از شب تا هنگام سحر بوده و در این میان شب زنده داران عزیز نیز که به امید بهره معنوی بیشتر قدم به مراسم گزارده اند پا به پای آنان تا سحر بیدارند.

یک س?ال، آیا حق مطلب در باب شب زنده داری در شب قدر ادا شده؟ افراد هنگام پایان مراسم آن لذت معنوی را چشیده اند و یا صرفا موظف به اتمام دعای جوشن کبیر و به سر گرفتن قرآن بوده و در این بین مرارت ها نیز تحمل نموده اند؟

چگونگی شکل گیری محافل

مس?لین و نمایندگان محافلی که به برگزاری احیاء در شبهای قدر می پردازند مطمئنا با تأسی از احادیث و روایات دست به اقدام چنین حرکت زیبایی زده اند از آن جمله: امام کاظم (علیه السلام ) فرموده است، هر کس شب قدر غسل کند و تا طلوع سپیده، شب‏زنده‏دارى کند، از گناهان خود بیرون مى‏رود.( روضة الواعظین/ ترجمه مهدوى دامغانى/ 556) 

و در روایت هست که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نمی گذاشتند در این شب کسی از خانواده اش بخوابد. محافلی که در این زمینه برگزار می شوند نیز در راستای همین هدف تشکیل شده اما نکته اینجاست که متأسفانه توجه به تشریع و دعاهای خاص و اهتمام به چارچوب و قواعد تعیین شده هدف اصلی از شب زنده داری را در انزوا قرار می دهد.

شبهایی که به نام شب قدر موسوم اند، شاهد برگزاری مراسم احیاء از سوی مساجد و حسینه و ... می باشیم که هر یک مقید به انجام مراسم دعا و نیایش از پاسی از شب تا هنگام سحر بوده و در این میان شب زنده داران عزیز نیز که به امید بهره معنوی بیشتر قدم به مراسم گزارده اند پا به پای آنان تا سحر بیدارند.

یک س?ال، آیا حق مطلب در باب شب زنده داری در شب قدر ادا شده؟ افراد هنگام پایان مراسم آن لذت معنوی را چشیده اند و یا صرفا موظف به اتمام دعای جوشن کبیر و به سر گرفتن قرآن بوده و در این بین مرارت ها نیز تحمل نموده اند؟

چگونگی شکل گیری محافل

مس?لین و نمایندگان محافلی که به برگزاری احیاء در شبهای قدر می پردازند مطمئنا با تأسی از احادیث و روایات دست به اقدام چنین حرکت زیبایی زده اند از آن جمله: امام کاظم (علیه السلام ) فرموده است، هر کس شب قدر غسل کند و تا طلوع سپیده، شب‏زنده‏دارى کند، از گناهان خود بیرون مى‏رود.( روضة الواعظین/ ترجمه مهدوى دامغانى/ 556) 

و در روایت هست که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نمی گذاشتند در این شب کسی از خانواده اش بخوابد. محافلی که در این زمینه برگزار می شوند نیز در راستای همین هدف تشکیل شده اما نکته اینجاست که متأسفانه توجه به تشریع و دعاهای خاص و اهتمام به چارچوب و قواعد تعیین شده هدف اصلی از شب زنده داری را در انزوا قرار می دهد.

گام به گام با مراسم شب زنده داری

بعد از افطار، هنگامی که پاسی از شب گذشت مراسم احیاء شروع می شود ، بعد از تلاوت قرآن و سخنرانی، دعای جوشن کبیر قرائت می گردد؛ دعایی طولانی که با قرائتی آرام  و کند زمان بیشتری را نیز از انسان سلب کرده و تاب و توان را از او می ستاند و پس از آن، مراسم قرآن به سر گرفتن آغاز می شود، و این در حالی است که شب زنده داران ناگزیر خستگی را در خود احساس خواهند کرد چرا که جایی برای تکان خوردن و از جا برخاستن و استراحتی کوتاه نداشته و چندین ساعت در یک جا نشسته اند و همین در ایجاد خستگی و بی حالی در آنان کافیست.

و حال در این حال غریب و ناخوشایند قرآنی سنگین به سر گرفته و در حین قرائت قرآن نوحه سرایی نیز ضمیمه آن شده و شب زنده دار را برای اتمام هر چه زودتر مراسم بی تاب تر می سازد، اینجاست که باید به مس?لین برگزاری مراسم و خود شب زنده دار خسته نباشید گفت!!!  اجرکم عند الله

شب زنده داری و احیاء، چرا و چگونه

لحظه شماری برای به پایان رسیدن این مراسم و این شب عزیز؟! پس حضور در این مجالس برای چیست؟ چرا مکان و  نحوه قرائت دعا باید به گونه ایی باشد که تاب و تحمل را از فرد ربوده و با به پایان رسیدن آن سرور و شادی، وجود فرد را فرا گیرد؟ ( روی کلام ما عام نیست، خوشبختانه هستند افرادی که در این محافل نیز گوی سبقت را از دیگران ربوده و به مقصود متعالی خویش رسیده اند.)

آنچه در این میان توجه جدی می طلبد این است که دعا خوانان محترم توجه داشته باشند که در میان دعا نوحه نخوانند،برای استراحت مجلس ، نوحه سرایی نکنند، صد البته که ذکر مصیبت اهل بیت و یادآوری شأن والایشان در شب های قدر وظیفه ماست اما نه در میان دعا، دعاها چون نقشه گنجی هستند که دقیقا باید مطابق آن پیشرفت و نباید فرازهایی را به اختیار خود چندین مرتبه تکرار کرد. و از بعضی دیگر گذشت ، باید دعا خوان با طمأنینه و صدایی خوش سعی کند که مردم را در مضامین والای دعا غرق کند.

قابل توجه متولیان هیئت ها و مساجد

آنچه دراین مراسم مغفول واقع میشود ارتباط است، ارتباط با خدا، راز دل با او گفتن، از خود، نزد او شکایت بردن و رابطه صمیمانه با محبوب ایجاد کردن. عبادت در شبهای قدر ما تبدیل شده است به تا صبح بیدار ماندن به قیمت خواندن دعا از رو و مقید شدن به قرائت برخی از آیات و .... که همین که تمام آنان را طبق برنامه هیئت پیش برویم برایمان کافی است ،حضور اکثر ما در محافل احیاء نیز راهکاری برای خواب نرفتمان است و این حقیقتی است که باور آن شاید کمی سخت باشد.

یادمان باشد این شب که آن را بهتر از هزار ماه می دانند، دل می خواهد،عشق می خواهد،خلوتی از سر جان می طلبد، ما این شب را نباید مفت ببازیم ، باید عمق قلبمان را کنکاش کنیم با اشک دیده و نور شب قدر شست و شویش دهیم .

عبادت ما به بیدار ماندن و خواندن دعاها و آیاتی به زبان عربی و یک از نود آن را متوجه نشدن فروکاسته شده و این شب زنده داری نیست بیدار باش و یا بهتر بگویم خواب خرگوشی است . چشمانت باز است اما خوابی! و مصداق کلام  امیرالمومنین اینجا هویدا می شود که می فرمایند: چه بسیار روزه گیرى که از روزه خود بهره‏یى جز تشنگى ندارد و چه بسیار نمازگزارى که از آن بهره‏یى جز رنج براى او نیست. ( روضة الواعظین / ترجمه مهدوى دامغانى /  556) در این حالت، جز رنج بیدار باش چیز دیگری عایدت نمی شود. در حالی که مراد از این شب زنده داری ها گره زدن دل و روح آدمی با خداست.  

شب زنده داری یا خود زنده داری؟

احیاء شب قدر به بیدار بودن شب تا سحر خلاصه نمی شود این بیدار بودن هدفی پشتش نهفته است و آن عبادت است، بله، قرائت دعا و قرآن نیز در این شب عبادت است اما به قول شاعر :

میان ماه من تا ماه گردون       تفاوت از زمین تا آسمان است

از بزرگترین اهداف احیاء و شب زنده داری ها رجوع و بازگشت به خداست، هدف برقرار کردن  ارتباط دلی و روحی با خداوند متعال است نه صرف ایراد کردن دعاهایی که با حال کسالت و بی توجهی،صرفا لقلفه زبان بوده و آبی از آن گرم نمی شود.

این روزها بازار وردها بسی گرم و شلوغ است، ارتباط با خدا به وردی که سابق میان مردم رایج بوده فروکاسته شده و متأسفانه افراد به دعا به چشم همان ورد نگاه می کنند که چطور بخوانند و چند بار تکرار کنند.

شب قدر نیز از این امر مستثنی نیست، غافل از آنکه با یک جمله و سخنی که از اعماق وجودت بر می آید می توانی شب قدر را قدر نهی و با یک استغفرالله که از صمیم قلب به زبان می آوری رحمت خداوندی را شامل حالت کنی، و با لحظه ای خلوت کردن با خدای خود  و در دل کردن با او رابطه ات را با ذات یگانه اش محکم تر و عمیق تر سازی. بدان آنچه در این بین حائز اهمیت است شوق و نشاط در برقراری ارتباط با خداست، نه تحمل رنج بیداری شب تا صبح و در آخر دست خالی به خانه خویش بازگشتن.

 شرکت در مراسم و محافل احیاء درست است که در بردارنده فواید و نتایج مطلوبی نیز هست اما آیا در میان این خستگی محافل و شلوغی و ازدحامش می توان راهی به سوی خلوت با خدا یافت ؟ آیا نمی توان فرصت را طلائی ساخت و به جای پرداختن به اورادی خاص روح و دل شب زنده دار را، آن هم نه در چند ساعت بلکه در زمان کمتری به گونه ایی که از شب زنده داریش شادمان باشد، صیقل داد؟ چه نیکوست ای دوست عزیز اگر محفلی را ترتیب می نهی هدفت بیدار کردن دلهای شب زنده داران باشد نه باز نگاه داشتن چشمانشان.

بیایم و این شب های نورانی را بابرنامه ریزی در همه ابعاد به بهترین وجه بگذرانیم باشد که جان های تشنیمان سیراب شده و آمرزیده و حاجت روا گردیم . آمین